Witheet was Bart van Kempen (40) toen hij vorig weekend op tv de beelden zag van de anti-coronademonstratie op het Museumplein in Amsterdam. ,,Lieden die zichzelf kennelijk stoer genoeg vinden om een verbod te negeren en tegen de politie te trappen. En scholen moeten dicht blijven waar kwetsbare kinderen de dupe van zijn? Ja, dan word ik heel kwaad.”
Sinds augustus vorig jaar zwaait Van Kempen de scepter over De Boomgaard, een basisschool met 615 leerlingen op de wijkgrens van Tuinzigt en Westerpark in Breda. De school weerspiegelt de ‘maatschappij in een notendop’, zegt de directeur. De kinderen komen uit alle sociaal-economische lagen van de bevolking. Vogeltjes van diverse pluimage dus. Maar hoe verschillend de gezinnen ook zijn, de lockdown trekt onmiskenbaar een wissel.
,,Natuurlijk is de ene ouder beter in staat om kinderen te helpen bij de online-lessen dan de andere. Als ouders slecht Nederlands spreken, is dat een probleem. Maar er spelen ook andere zaken die voor spanningen zorgen. Een eigen bedrijf dat over de kop dreigt te gaan. Een ouder die als chauffeur zijn brood verdient, maar op straat komt te staan. Kwetsbare kinderen zitten overal. Ook kinderen die goed leren, kunnen kwetsbaar zijn.”
Terwijl Van Kempen zijn verhaal doet, klinkt op de achtergrond het gejoel van spelende kinderen op het schoolplein. In de aula zitten andere leerlingen in groepjes te werken. Koptelefoons op, de ogen gericht op beeldschermpjes waar leerkrachten op afstand lesgeven. Andere medewerkers lopen rond om kinderen zo nodig te helpen. Verderop zijn enkele klassen op het oog goed gevuld. Alsof het haast een gewone schooldag is en de lockdown niet bestaat.
Noodopvang puilt uit
Dat laatste klopt natuurlijk niet, aldus Van Kempen, maar het is waar dat de noodopvang op De Boomgaard uitpuilt. Van de 615 leerlingen zitten er 183 in de noodopvang. Slechts 38 van hen hebben ouders in cruciale beroepen. De overgrote meerderheid mag fysiek naar school komen omwille van hun kwetsbaarheid.
,,Dat is een hoog aantal, ja. Maar dat doen we niet voor niets. Toen de scholen weer dicht moesten, hebben we als team alle leerlingen besproken die extra zorg nodig hebben. En als schoolteam besloten om deze kinderen toch naar school te halen. We hebben zelf de ouders gebeld en gezegd: uw kind kan gewoon naar school.”
Het gebeurde ook dat ouders zelf al aan de bel trokken. ,,Ik had huilende ouders aan de telefoon die het niet meer zagen zitten. Het signaal: help alsjeblief, ik weet niet meer hoe ik het moet redden.”
Zeg maar gerust dat de Bredase basisschool ‘noodopvang-plus’ biedt. Dat is volgens Van Kempen bittere noodzaak om te voorkomen dat leerlingen (nog meer) leerachterstanden oplopen. Dat er achterstanden zijn, staat voor hem als een paal boven water. ,,En het zal er in deze tweede coronagolf met de lange lockdown niet beter op worden.”
Punt is dat de kinderen hoe dan ook minder structuur hebben. Vooral de kwetsbaren hebben daar last van. Komt bij dat het opnemen en verwerken van lesstof staat of valt met herhaling van die stof.
,,Herhalen, herhalen, automatiseren, automatiseren. Goed lezen leer je alleen als je het vaak doet en blíjft doen. Lezen is simpelweg kilometers maken. Dat gebeurt in de klas veel consequenter dan thuis. Als lezen moeilijk blijft, heeft dat ook gevolgen voor het begrijpend lezen en de algehele taalontwikkeling. Zo hangt alles aan elkaar.”
Waar haal je extra handjes vandaan?
De Boomgaard sleepte een onderwijssubsidie van 120.000 euro in de wacht voor extra begeleiding. Mooi natuurlijk, maar waar je die extra handjes vandaan moet halen, is een ander verhaal. Tijdelijke vervanging regelen voor zieke leerkrachten is op alle basisscholen al een gigantisch probleem. En het idee van minister Slob om medewerkers vanuit de kinderopvang in te vliegen, is ook makkelijker gezegd dan gedaan.
Van Kempen wordt uiteraard geacht om bij de minister verantwoording af te leggen over de besteding van het extra geld: of het de school ook feitelijk is gelukt om leerresultaten op peil te houden. De Cito-toets van komend voorjaar zou daarvoor als meetmoment fungeren. Maar die resultaten zijn volgens Van Kempen ‘vertroebeld’ door de impact van de scholensluiting in 2020.
Helemaal opnieuw opstarten
,,Toen we in juni vorig jaar weer opengingen, was het nog maar enkele weken voor de zomervakantie. Maar je moet helemaal opnieuw opstarten. Alsof je aan een nieuw schooljaar begint. Ook wat betreft de groepsvorming in de klas begin je opnieuw. En na de zomervakantie begin je wéér opnieuw. Of dat een wissel trekt? Wat denk je?”
Ondertussen werken alle leerkrachten stug door. ,,Daar ben ik ongelofelijk trots op. Ik heb collega’s die hun eigen kinderen in de noodopvang hebben zitten om kwetsbare leerlingen erdoorheen te slepen. Evenals zorgmedewerkers staan ook leerkrachten in de frontlinie van de coronabestrijding. Maar leerkrachten worden niet met voorrang gevaccineerd. En dan zie ik die beelden weer van het Museumplein. Ik word er zó boos van.”
Bron: BN De Stem
