“Een paar jaar geleden ben ik afgestudeerd aan de PABO in Breda waar ik een extra programma gedragsspecialisatie heb gevolgd. Vanuit verschillende stages die we moesten lopen ben ik bij SO Het Kasteel terecht gekomen, hier ben ik nu voor mijn tweede jaar werkzaam als leerkracht.” Margo van Gorkum werkt als leerkracht op SO Het Kasteel. Zij vertelt waarom zij voor dit vak koos, en hoe zij de opleiding en de start bij INOS heeft ervaren.
Heeft het onderwijs ook een bron in je jeugd? In mijn familie ben ik de enige die leerkracht is, al zegt mijn vader wel dat als hij de keus had kunnen maken hij misschien ook wel leerkracht had willen worden. Het leerkracht zijn zit er van nature in, ik praat vanaf mijn zevende al over niets anders. Zo vond ik het vroeger leuk om mijn zusje te leren lezen en gaf ik lesjes aan jongere kinderen op mijn basisschool.
Ik vind andere dingen ook leuk hoor, maar met mijn brede interesses past dit vak goed bij mij. Je bent op zo ontiegelijk veel manieren bezig, het vraagt op allerlei gebieden iets van je. Dat is een mooie uitdaging en dat maakt het zo’n fijn beroep.
Als je denkt aan het vak leerkracht, waar denk je dan als eerste aan als je jezelf de vraag stelt: Waarom doe ik dit? Op de derde van de havo liep ik een periode maatschappelijke stage. Ik kwam terecht bij mensen met een lichamelijke- en verstandelijke beperking. Dat ging zo goed dat ik de zorg kreeg toevertrouwd voor een gehandicapte man. De man functioneerde op het niveau van een 3-jarige en zowel cognitief als functioneel had hij veel hulp nodig.
Het is ook een grote man, dus de eerste keer dat ik daar kwam wist ik niet goed wat ik kon verwachten en hoe ik hem bijvoorbeeld kon aan-/ uitkleden. Toen ik hem naar bed bracht, bleek dat hij had geleerd dat hij zijn handen in de lucht moest houden als ik zijn shirt pakte. En toen ik zijn broek aantrok, leunde hij tegen de muur zodat hij op 1 been kon staan zonder te vallen. Ik vond het zo fascinerend dat, doordat hij dit had geleerd, het leven voor hem en de mensen om hem heen zoveel makkelijker maakte. Sinds die tijd is dit ook mijn drive om de talenten, innerlijke kracht en de zelfredzaamheid van kinderen met een beperking te stimuleren zodat het leven voor hen, maar ook voor de mensen om hun heen, een stukje makkelijker wordt.
Een geboren leerkracht
Was het een bewuste keuze om op Het Kasteel te werken? Sinds dat ik aan de PABO ben begonnen, wist ik dat ik met kinderen wilde werken met een fysieke- en of lichamelijke beperking. Vandaar ook mijn keuze om de gedragsspecialisatie te volgen en in het cluster-3 onderwijs te gaan werken. Ik vind het zo’n mooie en bijzondere doelgroep. De pure reacties, het ervaringsgericht onderwijs en het aansluiten op de individuele behoeften van ieder kind. Waarbij het niet alleen belangrijk is om naar het gedrag en het kind te kijken, maar vooral de kritische blik op mezelf: “wat kan ik veranderen of aanpassen om beter aan te sluiten bij de behoefte van het kind.’
Met de Topclass kwam de diepgang
Hoe heb je de opleiding ervaren? Paste het bij wat je had verwacht? In het begin niet. Ik ben iemand die er meteen voor wil gaan, maar in de eerste jaren van de PABO ging het vooral over de basis. Dat is natuurlijk goed, maar er waren lessen bij waarin we samen met medestudenten het spelletje ‘wat zit er in de doos’ moesten spelen. Dat is ervaringsgericht onderwijs, maar op deze manier hoefde dat voor mij niet zo nodig. Ik miste daarbij een stukje didactiek. Dat is later goedgemaakt: met de Topclass kregen we er een onderwijsprogramma bovenop. Mensen uit de praktijk kwamen bijvoorbeeld uitleggen wat autisme precies inhoudt en we zochten verschillende plekken zoals de jeugdgevangenis. Door deze diepgang kreeg ik een completer beeld van de diversiteit en de positieve invloed wat het onderwijs kan bieden.
Wat brengt dit werk jou? Wat haal jij er uit? Ik vind het echt heel leuk om naar mijn werk te gaan. Ik heb nu een full-time groep en merk dat door het vertrouwen wat je met de kinderen opbouwt, je steeds meer stapjes kunt maken in de ontwikkeling. Dat brengt mij voldoening. Daarnaast sta ik niet alleen in de groep, maar werk ik samen met veel verschillende mensen waaronder onderwijsassistenten, zorgassistenten en specialisten. Het hele proces om samen kinderen te observeren, een plan van aanpak te maken en deze handelingen uitvoeren en uiteindelijk te evalueren vind ik mooi en interessant.
Van stageplek naar werkplek bij INOS
Welke rol speelde INOS in die laatste fase? Vanuit de topclass mocht ik stage lopen in het speciaal onderwijs op Het Kasteel, een school die hoort bij de stichting INOS. Verder heb ik afgelopen jaar 3 dagen op Het Kasteel gestaan en de andere twee dagen via Phoenix op andere scholen gewerkt. Hierdoor heb ik veel verschillende groepen, scholen en klassen gezien en een breder beeld ontwikkeld van wat voor type onderwijs er allemaal is.
Hoe beviel het om op andere scholen te werken? Als invalleerkracht loop je tegen hele andere punten aan dan als vaste groepsleerkracht. Door op verschillende scholen te werken, weet ik nu beter wat er bij mij past, maar ook hoe ik mijn klas moet achterlaten zodat iemand mijn groep kan overnemen als ik bv. ziek ben. Het heeft mij kritischer en bewuster gemaakt van mijn eigen kracht, want als invalleerkracht moet je soms echt voor jezelf opkomen.
Waarin maak jij het verschil? Of anders geformuleerd dan: Wat voeg jij toe aan het team? Ik heb nu af en toe een observerende houding en kijk regelmatig bij andere leerkrachten en specialisten om te ontdekken hoe het allemaal werkt. We zitten met veel disciplines samen: niet alleen leerkrachten maar bijvoorbeeld ook maatschappelijk werk etc. Dus je bekijkt nog eerst de mores? Ja, een beetje…. Maar ik kijk wel met een kritische blik. Ik durf dingen anders te doen en met een open blik naar situaties te kijken. Nu we met meer jonge collega’s op de werkvloer werken lijkt innovatie gemakkelijker.
Hoe verliep de begeleiding vanaf het moment dat je op Het Kasteel kwam werken? Alle beginnende leerkrachten van INOS hebben regelmatig contact met José Vincenten. Als startende leerkrachten hadden wij vorig jaar 4 bijeenkomsten waarin verschillende onderwerpen aan bod kwamen. Zo ging een bijeenkomst over het oudergesprek en moesten we spontaan oudergesprekken voeren met acteurs voor elkaar. Ook werden er tijdens de bijeenkomsten casussen besproken over zaken waar wij, als beginnende leerkrachten, tegenaan lopen. Ik vond de bijeenkomsten fijn, omdat je merkt dat je niet de enige bent die tegen dingen aanloopt. Veel problemen en situaties zijn herkenbaar en zo konden we elkaar helpen. Verder zijn er regelmatig mensen komen observeren in de klas en kregen we directe feedback, tips en tops vanuit de praktijksituatie.
Samen sta je sterk
Krijg je ook begeleiding van bijvoorbeeld een mentor van Het Kasteel? Ik werk met twee hele fijne onderwijsassistenten die veel ervaring hebben. Dat geeft mij steun in de klas. Daarbuiten heb ik een maatje met wie ik van alles kan bespreken. Een maatje is een leerkracht die op dezelfde afdeling werkt. Verder zit er een groot vangnet om de klas, er zijn veel betrokken personen en specialisten die vanuit hun visie en kennis ons ondersteunen. Dat is het mooie van onderwijs: je hoeft het niet alleen te doen, samen sta je sterk!
